birleşik yapılı fiil ne demek?

Birleşik Fiiller

Birleşik fiiller, en az iki sözcüğün bir araya gelerek tek bir kavramı karşıladığı fiillerdir. Anlam ve yapı bakımından diğer fiillerden farklılık gösterirler. Birleşik fiiller, oluşum şekillerine göre üçe ayrılır:

1. Yardımcı Fiille Kurulan Birleşik Fiiller: İsim soylu bir sözcükle birlikte etmek, olmak, kılmak, eylemek gibi yardımcı fiillerin kullanılmasıyla oluşur. Bu fiiller, isim soylu sözcüğe anlam kazandırarak fiilleşmesini sağlar. Örneğin:

   • Yardım etmek, hasta olmak, namaz kılmak, seyretmek
   • Daha fazla bilgi için: Yardımcı Fiil

2. Kurallı (Özel) Birleşik Fiiller: İki fiilin belirli kurallar çerçevesinde birleşerek oluşturduğu fiillerdir. Bu fiiller genellikle tezlik, yeterlilik, süreklilik, yaklaşma gibi anlamlar taşır.

   • Tezlik Fiili: -(i)vermek fiiliyle yapılır. Bir işin çabucak yapıldığını ifade eder.
     • Düşüverdi, atıverdi
     • Daha fazla bilgi için: Tezlik Fiili
   • Yeterlilik Fiili: -(e)bilmek fiiliyle yapılır. Bir işi yapmaya gücü yetmek veya bir işin mümkün olduğunu ifade eder.
     • Yapabilirim, gelebilir
     • Daha fazla bilgi için: Yeterlilik Fiili
   • Süreklilik Fiili: -(e)durmak, -(e)gelmek, -(e)kalmak fiilleriyle yapılır. Bir işin devam ettiğini ifade eder.
     • Bakakalmak, gidedurmak, söylenegelmek
     • Daha fazla bilgi için: Süreklilik Fiili
   • Yaklaşma Fiili: -(e)yazmak fiiliyle yapılır. Bir işin gerçekleşmesine çok yaklaşıldığını ifade eder.
     • Düşeyazdı, öleyazdı
     • Daha fazla bilgi için: Yaklaşma Fiili

3. Anlamca Kaynaşmış (Deyimleşmiş) Birleşik Fiiller: İki veya daha fazla sözcüğün bir araya gelerek kalıplaştığı ve yeni bir anlam kazandığı fiillerdir. Sözcükler genellikle kendi anlamlarından uzaklaşır.

   • Göz atmak, kulak vermek, baş vurmak
   • Daha fazla bilgi için: Deyimleşmiş Fiil